PROJEKTI "GMEP" NË FUNKSION: KARTA TË HESHTURA, LLOGARI TË THELLA

Kategori: KRYESORET / LAJME / POLITIKE&EKONOMI / RAJONI / BOTA / ANALIZE Tarih: Dün, 10:01

PROJEKTI "GMEP" NË FUNKSION: KARTA TË HESHTURA, LLOGARI TË THELLA

Nga Ali KILIÇ

Shqip për "BesaTime" Dr. Sokol BRAHAJ

15 qershor 2025

PROJEKTI GME (Projekti i Lindjes së Mesme të Madhe) NË FUNKSION: KARTA TË HESHTURA, LLOGARI TË THELLA

KILIÇ: Avancimi i Izraelit drejt portave të Damaskut, shënjestrimi i drejtpërdrejtë i Iranit duke përdorur lirshëm hapësirën ajrore siriane, tregon se ekuilibrat rajonalë janë tronditur plotësisht.

Bota nuk po formësohet më vetëm nga armët, por edhe nga hartat, valët e migrimit, operacionet mediatike dhe planet e maskuara si "ndërhyrje humanitare". Sot, ka një përshpejtim të dukshëm në ridizajnimin e Lindjes së Mesme dhe për fat të keq Turqia është në qendër të kësaj fushe shahu.

Axhenda po ndryshon aq shpejt sa kujtesa jonë kolektive është e zënë me një temë tjetër "urgjente" para se të kuptojmë se çfarë po ndodh. Megjithatë, kur shikojmë prapa në kohë, bëhet shumë më e qartë se ajo që po ndodh sot nuk është rastësi, por pjesë e një plani hap pas hapi.

Ecevit, Baykal dhe Kılıçdaroğlu: Rezistenca e SHBA-së ndaj SHBA-së

Për të kuptuar zhvillimet e sotme, duhet të kthehemi në fillim të viteve 2000. Kryeministri i kohës, Bülent Ecevit, refuzoi të hapte territorin turk për sulmin e SHBA-së ndaj Irakut. Ajo që ndodhi më pas është e njohur: kriza ekonomike, lufta psikologjike e zhvilluar përmes medias, incidenti i famshëm i arkës dhe përkeqësimi i shpejtë i shëndetit të Ecevit-it…

Një pamje e ngjashme u përjetua edhe gjatë Memorandumit të 1 Marsit të paraqitur në Parlament në vitin 2003. Kryetari i CHP-së së kohës, Deniz Baykal, siguroi refuzimin e memorandumit me mbështetjen e disa deputetëve të arsyeshëm të AKP-së. Rezultati? Baykal u eliminua nga politika menjëherë pas kësaj me një komplot me kasetë.

I treti nga këta shembuj ndodhi kohët e fundit. Kemal Kılıçdaroğlu këmbënguli se Pranvera Arabe nuk ishte një valë demokracie për popujt e rajonit, por një kurth që synonte ndarjen e Lindjes së Mesme, dhe se integriteti territorial i Sirisë në veçanti duhet të respektohet. Kur ky diskurs filloi të jetë efektiv, kur planet në Siri, një nga dominotë e fundit të Projektit të Lindjes së Mesme të Madhe, filluan të dështonin, i njëjti mekanizëm hyri në lojë: Kılıçdaroğlu u la gjithashtu mënjanë me një operacion lufte mediatike dhe psikologjike, dhe një kongres të organizuar nga brenda partisë së tij.

Minat, Refugjatët dhe Kufijtë e Hapur: Kostoja Reale e Otavës

Pjesëmarrja e Turqisë në Marrëveshjen e Otavës në vitin 2004 u paraqit si një "përgjegjësi humanitare". Megjithatë, vala e migrimit që filloi njëkohësisht me heqjen e minave në kufirin sirian ishte në fakt pjesë e një inxhinierie më të madhe. Zonat që thuhej se ishin hapur për bujqësi janë bërë qendra e kalimeve të paligjshme sot. Migrimi është shndërruar në një mjet strategjik që ndikon në sigurinë, strukturën e brendshme dhe politikën e jashtme të Turqisë përtej strukturës së saj demografike.

Siria dhe Irani: Një Perde e Re Po Hapet.

Që nga Ataturku dhe Inönü, politika e Turqisë në Lindjen e Mesme ka ndjekur një linjë të kujdesshme dhe balancuese. Ecevit, Baykal dhe Kılıçdaroğlu gjithashtu e kanë vazhduar këtë linjë. Megjithatë, sot, po kërkohet një hartë e re për të zëvendësuar këto balanca. Ndryshimi i qeverisë në Siri që ndodhi pothuajse pa konflikt dhe legjitimimi në Perëndim i aktorëve të shpallur "terroristë" pasqyrojnë një inxhinieri ndërkombëtare shumështresore. Avancimi i Izraelit drejt Damaskut dhe synimi i Iranit tregojnë se balancat në rajon janë shembur dhe se Irani është objektivi i radhës. Thirrja e Netanyahut për popullin që të ngrihet është një shenjë e qartë e përgatitjeve për ndërhyrje ushtarake.

CHP dhe Heshtja: Kush do ta Mbushë Boshllëkun?

CHP, e cila historikisht ka qenë institucioni më rezistent në Turqi ndaj ndërhyrjeve të jashtme, aktualisht është e zënë me debate të brendshme. Megjithatë, kjo gjendje introversioni është një nga dobësitë më të mëdha që mund të përjetohet ndërsa Turqia është e rrethuar. CHP duhet të braktisë axhendën artificiale të imponuar dhe të zhvillojë një vizion të ri të politikës së jashtme para se të jetë tepër vonë.

Projekti i Lindjes së Mesme të Madhe po funksionon, dhe po funksionon në mënyrë perfekte. Kjo vijë, e cila shtrihet nga Iraku në Siri dhe tani në Iran, ka potencialin ta tërheqë drejtpërdrejt Turqinë. Prandaj, uniteti kombëtar duhet të arrihet pa vonesë brenda; një politikë e re ekuilibri rajonal duhet të vendoset jashtë. Përndryshe, ky zjarr jo vetëm që do të mbetet përtej kufijve tanë, por do të arrijë edhe në pragun tonë. YeniArayış

Nga: Ali KILIÇ

Përktheu nga Turqishtja për "BesaTime" Dr. Sokol BRAHAJ
15 qershor 2025

Yorumlar Benzer Makaleler