BESA TIME®

Portali i Lajmit të Vertetë

TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

Kategori: KRYESORET / LAJME / POLITIKE&EKONOMI / RAJONI / BOTA / ANALIZE / RAPORTE Tarih: 2-09-2018, 15:14

Trashëgimia mbretërore në 90-vjetorin e shpalljes së monarkisë
Nga: ARMER JUKA*
1/9/2018
Tiranë/ Shqipëri

↓
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

Përpara 90 vitesh, Kombi Shqiptar, në Asamblenë e dytë Kushtetuese, shpalli Shqipërinë Mbretëri demokratike, parlamentare dhe të trashëgueshme. Pandeli Evangjeli, në emër të Asamblesë, ia paraqiti “Kunorën e Naltë të fronit historik Shqiptar [...] Shpëtimtarit të Kombit, Ahmet Zogut, në temën: Zogu i Parë, Mbret i Shqiptarëve”.

Vendimi i Asamblesë Kushtetuese, më tepër se një akt krijues nga hiçi, përbën një restaurim të regjimit monarkik (1914-1925) të përcaktuar nga Fuqitë e Mëdha në 1913. Forma monarkike e shtetit shqiptar, e buruar në origjinë nga një traktat ndërkombëtar, ripërtërihet dhe përforcohet nga një bazë ligjore e brendshme. Zhvendosja e legjitimitetit nga ligji ndërkombëtar në atë të brendshëm dhe nga vendimmarrja diplomatike në atë demokratike shoqërohet, në mënyrë johabitëse, nga përzgjedhja e një dinastie kombëtare – asaj të Zogut – në vend të një dinastie të huaj – asaj të Wied-it.

↓
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

Pavarësisht vijimësisë së qartë juridike, politikisht, 1 shtatori i 1928ës perceptohet si një pikë kthese epokale dhe i ndan shqiptarët në dy kampe të papajtueshme. Ndoshta po aq sa 29 nëntori i 1944ës. Për simpatizantët e Monarkisë, ajo shënjon çastin kulmor të vendosjes së Shqipërisë në shinat e stabilitetit dhe të përparimit.

Kundërshtarët e përjetojnë si shkelmin e fundit ndaj vendosjes së një demokracie konkurruese në vendin tonë.
Megjithatë, pavarësisht gjykimeve të njërit apo të tjetrit, trashëgimia e 1928ës ka tejkaluar – guxojmë të themi – me dhjetra herë ambicien dhe aspiratat e Etënve të Kombit të mbledhur në Asamblenë e dytë Kushtetuese. Gjatë sundimit të vet, Mbretëria u bë dorëzane e një dekade të artë në historinë e shtetit shqiptar (1928-38). Pas agresionit italian, Familja mbretërore vazhdoi të luajë një rol kyç në kauzat themelore të Kombit: kundër okupatorit fashist, kundër mynxyrës komuniste dhe kundër shtypjes shoviniste.

↓
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

Ende sot pas 90 vitesh, Akti i 1928ës jehon plot energji brenda dhe jashtë vendit. Trashëgimia mbretërore shqiptare është fuqimisht e gjallë dhe luan ose mund të luajë një rol thelbësor dhe të pazëvendësueshëm për begatinë dhë rrezatimin e kombit tonë. Vitaliteti i saj shpërfaqet së paku në tre rrafshe: biologjik, material dhe politik.
Në rrafshin e parë, trashëgimia mbretërore përjetësohet në mënyrën më të spikatur në pasardhësin biologjik të Zogut I, në personën e LTM Princit Leka II dhe bashkëshortes së tij, LSM Elia Zogu Zaharia. Brenda vendit, Oborri mbretëror është një çerdhe për promovimin e artit, kulturës dhe bamirësisë. Fondacioni Mbretëresha Geraldinë është nga dallëndyshet e para të filantropisë vendase. Familja mbretërore ka një rol të pazëvendësueshëm si qendër reference për familjet historike dhe për diasporën e vjetër, të cilët megjithëse të paktë dhe pa ndikim, kanë një vend të patjetërsueshëm në pëlhurën shpirtërore të kombit shqiptar. Si një person, integriteti dhe përkushtimi i të cilit ndaj atdheut
është i pakontestuar nga askush, Princ Leka II gëzon një autoritet moral që, në rrethana të caktuara, mund të garantojë drejtpeshimin dhe orientimin e duhur për Kombin shqiptar.

↓
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

Megjithatë, është kundrejt botës së jashtme që Familja mbretërore ka resurset më të vyera për t’i vënë në shërbim të vendit. Më shumë se çereku i shteteve europiane dhe mbi një e treta e vendeve arabe kanë sot regjim monarkik. Edhe kur nuk janë në fuqi, shumë ish-familje mbretërore ruajnë ose kanë rifituar një ndikim kyç, megjithëse shpeshherë të padukshëm, mbi elitat e vendeve përkatëse sikurse mbi marrëdhëniet ndërkombëtare. Dasma e çiftit princëror është shembulli më elokuent sesi trashëgimia mbretërore mund të jetë soft power-i më i goditur dhe më i paçmueshëm për vendin tonë. Me pjesëmarrjen e tre ish-familjeve perandorake (Habsburgët, Romanovët, Pahvlavët e Iranit), tre familjeve mbretërore në fuqi (Mbretëresha Sofia e Spanjës, Princesha Lea e Belgjikës, Princi Michael i Kentit) dhe dhjetëra princërve dhe aristokratëve të tjerë: Tirana ishte për një fundjavë kryeqendra e ajkës së fisnikërisë europiane dhe mesdhetare.
Si Kre Sovran i Urdhrave kalorsiakë të Besës dhe Skënderbeut, Princ Leka II ka akses në një fons honorum të jashtëzakonshëm. Trashëgimtarët e fronit mbretëror kanë përdorur dhe përdorin dekoratat për të ushqyer jo vetëm lidhjet e ngushta me fisnikërinë e gjakut, por edhe për të nderuar fisnikërinë e mendjes dhe të shpirtit – diplomatët, ushtarakët, bamirësit, shkrimtarët, artistët – për veprat dhe kontributin e tyre në shërbim të përparimit dhe rrezatimit të vendit dhe kulturës tonë kombëtare.

↓
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

Vokacioni i Princ Lekës është pashmangshmërisht mishërimi dhe lehtësimi i dialogut ndërfetar dhe ndërqytetërimor. Muhamedan nga vija atërore, Princi është nip i një hungarezeje katolike, bir i një australianeje anglikane, bashkëshort i një ortodokseje shqiptare, i lindur dhe i rritur në Afrikën e Jugut dhe me lidhje të ngushta me republikat dhe emiratet e Lindjes së Mesme. Në një botë mosbesimi të ndërsjelltë në rritje dhe dhune me bazë fetare, zëri origjinal i Lekës II, që buron nga gurra më autoktone shqiptare, është një pasuri kombëtare dhe ndërkombëtare.
Në formën e vet materiale, trashëgimia mbretërore akoma stolis plot hijeshi vendin tonë. Tirana është, par excellence, prika e familjes zogolliane për vendin. Nga një nahije e vogël e vilajetit të Shkodrës që kishte qenë deri përpara pak vitesh, Tirana u shndërrua në një kryeqytet elegant të Shqipërisë brenda dy dekadash. Megjithë urrejtjen dhe dhunën proletare dhe makutërinë parakapitaliste të mëpasme, është akoma Tirana mbretërore me bulevardet moderne, me kompleksin ministror dhe vilat plot lezet të nëpunësve dhe borgjezisë së kohës, që përbën krenarinë legjitime të kryeqytetasve.

↓
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

Janë ende një thesar i pazbuluar dhe i pashfrytëzuar për kulturën dhe turizmin shqiptar pallatet, vilat dhe rezidencat mbretërore. Vilat e Zogut në Shirokë dhe në Durrës, që mbisundojnë krenarisht mbi liqenin e Shkodrës dhe mbi detin Adriatik, janë perla të arkitekturës së midis dy luftrave botërore. Sarajet e pashallarëve zogollianë në Burgajet të Matit mezi presin të marrin jetë sipas projektit të arkitektit fort të talentuar Qemal Butka. Një tjetër vepër e tij, Mauzoleumi i Familjes mbretërore, i dinamituar nga bolshevikët, është rindërtuar si vendprehje për eshtrat e anëtarëve të Familjes dhe fshihet ndrojtur në Kodrat e Liqenit. Jo larg tij, Pallati mbretëror, i ashtuquajtur i Brigadave, me

kopshtin e vet romantik duhet të restaurohet sa më shpejt dhe t’i ofrohet publikut vendas dhe të huaj si një etapë kyçe e itinerarit turistik kryeqytetas.
Rezidenca e sotme e Familjes mbretërore, buzë shëtitores Murat Toptani dhe kalasë së Tiranës, urojmë të jetë së shpejti pjesërisht një muze privat i vizitueshëm nga të gjithë. Koleksionet e strehuara në këtë Pallat – koleksioni i armëve, koleksioni Adamidi Frashëri dhe biblioteka e artikujt e tjerë privatë – përveçse janë dëshmi e historisë tonë kombëtare dhe të peripecive të Familjes tonë mbretërore, janë garanci për të ngjallur kureshtjen e çdo të huaji dhe disa arsye më shumë për të përkëdhelur krenarinë tonë legjitime.

↓
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

Në rrafshin politik, trashëgimia mbretërore rrok dhe përmbledh urdhëresat themelore për jetesën tonë kombëtare. Së pari, debatit shterpë nëse Shqipëria i përket Lindjes apo Perëndimit, Tirana e Zogut iu përgjigj duke qenë njëlloj vatër mikpritëse e një konteshe hungareze dhe e një princi otoman, Geraldina Apponyi-së dhe Shehzade Mehmed Abid Efendi-së.

Por, megjithëse e hapur dhe miqësore me të gjithë, Shqipëria mund të garantojë sigurinë dhe pavarësinë e vet vetëm nëpërmjet aleancës strategjike me Perëndimin. Së dyti, përgjigjja ndaj aventurizmës së irredentizmit dritëshkurtër është një atdhe i fuqishëm dhe i begatë që ngroh zemrat e shqiptarëve përtej kufinjve.

Së fundi, tundimit monolitik hoxhist i kundërvihet uniteti përmes pluralitetit dhe barazisë strikte midis komuniteve të ndryshme.

Këto shtylla trambajtëse të ekzistencës tonë kombëtare dhe shtetërore, pas parantezës tragjike komuniste, kanë sot nevojë urgjente të përforcohen për t’u përballur me tallazet ksenofobike dhe fanatike që fryjnë sa nga Perëndimi aq nga Lindja. Filozofia dhe praktika politike e Mbretërisë shqiptare dhe trashëgimia e saj 90-vjeçare mund të jenë një udhërrëfyes i pabarabitshëm për të lundruar ujrat e trazuar nga stuhitë e sotme gjeopolitike.

*ARMER JUKA: Autori është avokat pranë Dhomës së Tiranës
1/9/2018
TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

↓

BesaTime.com

Yorumlar Benzer Makaleler

NJË TURQI E FORTË-AVANTAZH GJEOPOLITIK PËR SHQIPËTARËT

KRYESORET

Kategori tjera

Tema Dites
Arkiva

NË IZMIR INAGUROHET ZYRTARIZIMI I GJUHËS SHQIPE (TURQIA FLET DHE MËSON SHQIP ME LIGJ)

Sitemizi değerlendirin

Mart 2024 (1)
Şubat 2024 (1)
Ocak 2024 (1)
Aralık 2023 (1)
Kasım 2023 (1)
Ekim 2023 (1)

Tüm Arşiv

ME TE KOMENTUARAT

BESA TIME®

TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

NJË TURQI E FORTË-AVANTAZH GJEOPOLITIK PËR SHQIPËTARËT

SHISH’I ME URDHËR TË ATHINËS ARRESTOI KRYETARIN E LSHB’SË TAHIR VELIUN

BAC, ÇAMËRIA në KOSOVË: PA KOSOVË E ÇAMËRI S'KA SHQIPËRI

REAGIM ME VEND: MARIN MEMA, MOS E KRUANI ME GJETHE FIKU I DASHUR PRESIDENT IVANOV

Yorum ekle

NË IZMIR INAGUROHET ZYRTARIZIMI I GJUHËS SHQIPE (TURQIA FLET DHE MËSON SHQIP ME LIGJ)

BRUKSELI GREQISË: MBLIDHE MENDJEN SE KE ENDE 696 FSHATRA SHQIPTARË QË FLASIN SHQIP

U PREFSH NË PAQE EDITA JONË

SKANDAL KOMBËTAR: Shqipëria arreston kryetarin e Lëvizjes Për Shqipëri të Bashkuar

Sitemizi değerlendirin

JU LUTEM MOS E NDALONI PROTESTEN

PËRSE EDI RAMA DHE PS’JA VAZHDOJNË TË RRISIN KRIMINALITETIN NË "SHQIPËRIA QË DUAM"?

ARGON TUFA REAGON: SULMI VANDAL NDAJ SHKRIMTARIT AZEM DELIU, NJI POSHTERIM FESË QË

BRUKSELI GREQISË: MBLIDHE MENDJEN SE KE ENDE 696 FSHATRA SHQIPTARË QË FLASIN SHQIP

NË IZMIR INAGUROHET ZYRTARIZIMI I GJUHËS SHQIPE (TURQIA FLET DHE MËSON SHQIP ME LIGJ)

BRUKSELI GREQISË: MBLIDHE MENDJEN SE KE ENDE 696 FSHATRA SHQIPTARË QË FLASIN SHQIP

U PREFSH NË PAQE EDITA JONË

SKANDAL KOMBËTAR: Shqipëria arreston kryetarin e Lëvizjes Për Shqipëri të Bashkuar

SKANDAL KOMBËTAR: Shqipëria arreston kryetarin e Lëvizjes Për Shqipëri të Bashkuar

SA E VËSHTIRË ËSHTË TË JESH RAMUSH?

NË IZMIR INAGUROHET ZYRTARIZIMI I GJUHËS SHQIPE (TURQIA FLET DHE MËSON SHQIP ME LIGJ)

SKANDAL KOMBËTAR: PROJEKTI STRATEGJIK TAP'I I FALET GREQISË

BESATIME►QË NGA 2002’SHI©◄

Kontakt: www.BesaTime.com | besatimenews@gmail.com |

RRETH NESH►

► Kryeredaktori: Dr. Sokol Brahaj

BESA TIME®

TRASHËGIMIA MBRËTËRORE NË 90-VJETORIN E SHPALLJES SË MONARKISË

Yorum ekle

Sitemizi değerlendirin

BESATIME►QË NGA 2002’SHI©◄

Kontakt: www.BesaTime.com | besatimenews@gmail.com |

RRETH NESH►

► Kryeredaktori: Dr. Sokol Brahaj

PANELI KONTROLLIT