MARTINAJ, ËNDRRA IME ISHTE “TË VIZITOJ EDHE TË GJITHË SHQIPTARËT E TURQISË”

Kategori: KRYESORET Tarih: 9-08-2017, 12:12

MARTINAJ, ËNDRRA IME ISHTE “TË VIZITOJ EDHE TË GJITHË SHQIPTARËT E TURQISË”

“ZOT MA REALIZUA KËTË DËSHIRË DHE ËNDËRR QË KAM”, KËSHTU ILUTEJ ME VITE E VITE TË TËRA SHQIPTARI I PRIZRENIT QË PREJ VITEVE JETON NË SUEDI MUJO MARTINAJ.
Intervistoi Sokol BRAHAJ, 9/8/2017, Borås, SWEDEN

Intervista e plotë;

MARTINAJ, ËNDRRA IME ISHTE “TË VIZITOJ EDHE TË GJITHË SHQIPTARËT E TURQISË”

BESATIME: Në këto ditë kaq të nxehta z. Mujo Martinaj përse është me Shqiptarët e Turqisë?
Mujo Martinaj: Unë që i vogël kam pas një ëndërr që të njihem me shqiptarët kudo qofshin në botë. Dhe për këtë një dëshirë shumë të madhe e kam pasë të njihem edhe me shqiptarët e Turqisë.

BESATIME: Në këtë verë shumë të nxehtë gati 2 javë, shumë e lodhshme apo jo?
Mujo Martinaj: Po sepse nxehtësia bën te vehten plus që është një kohë kur e gjithë njerëzit që kanë mundësinë janë nëpër plazhe luksoze për pushime, por, unë këtë verë s’bëra ashtu. Unë mora një biletë me Lufthansen nga Suedia duke kaluar tranzit nga Gjermania për të zbritë në İzmir të Turqisë që të realizoj dëshiren time.

BESATIME: Pikërisht përse nga Izmiri?
Mujo Martinaj: Sepse e dija që İzmiri është një qytet që ka Shqiptarë po aq sa ka aktualisht Kosova ime e sotshme. Dhe nga İzmiri vendosa të ja filloj pelegrinazhit tim me shqiptarët që jetojnë rreth Egjeut dhe Marmarasë.

BESATIME: A gjetët me vërtetë shqiptarë këtu, ashtu siç prisje apo …?
Mujo Martinaj: Shumë më tepër se sa pritsha. Këtu kishte shqiptarë më shumë se sa në Shqipërinë natyrale e katër Vilajeteve tona. Çdo vënd, çdo lagje, çdo qytezë e qytet kishte shqiptarë.

BESATIME: Në çfarë gjëndje i gjete shqiptarët e Turqisë?
Mujo Martinaj: Në gjëndje shumë të mirë. Ishte shoqëri shumë e respketuar nga vëndasit Turq. Të gjithve ju thonin Arnavut (Shqiptarë), dhe mbarë Tuqit i resektonin në masë. Shumica kur e kuptojshin që je shqiptar të përshendesnin me shenjën e shqiponjës. Me sa pashë e dëgjova asnjë diskriminim nuk jetonin nga shteti apo nga populli turk, shqiptarët e Turqisë. Ata ishin integruar shumë mirë dhe vehten nuk e quanin të huaj e jabanxhi në këtë shtet. Ata asnjëherë nuk kishin pasur probleme jetësore.

BESATIME: Z. Martinaj, integrimi i tyre a kishte asimilim i identitetit të tyre?
Mujo Martinaj: Shqiptarët e Turqisë ishin shumë në numër, dhe për këtë dikush mund ti quajë të asimiluar, por, unë pashë të kundërten. Sepse, që një shekull asnjëherë shteti amë (Shqipëria) nuk kishte pyetur fare për ta. Nuk ishte interesuar asnjëherë për ta. Dhe me gjithë këtë, ata identitetin e tyre shqiptar e kishin mbrojtur me krenari. Kultura, tradita, zakoni, mikpritja, bujaria, besa, miku e miqësia…etj. tek shqiptarët e Turqisë ishte aktuale. Vetem për mbrojtjën e gjuhës nuk mund të them të njëjtën gjë.

BESATIME: A nuk gjete asnjë nga ata e ato që flasin shqip ?
Mujo Martinaj: Po shumë. Nuk thashë që nuk e flasin shqipen, por shumë e kishin harruar. Por në këtë drejtim pashe ecuritë e tyre që ishin për tu vlerësuar shumë. Mësova se sot në të gjitha shkollat shtetërore të Turqisë shqipja ishte bërë gjuhë zyrtare, mësova që për shqipen kishte nxjerrë ligje apastafate qeveria e Erdoganit. Kush dëshiron të mësojë shqip, shteti jua garanto këtë me ligj në çdo cep të Tuqisë, si mësuesi po ashtu dhe librat totalisht janë të garantuara nga qeveria. Plus që kurset shqipe ata i kishin dhe prej dekadash vazhdonin nëpër të gjitha OJQ’të e shqiptarëve në të gjithë Turqinë.

BESATIME: Veç në İzmir qënduat mes shqiptarëve apo…?
Mujo Martinaj: Jo vetem fillimi ishte İzmiri. Që aty ja fillova udhëtimit tim për lagjet, fshatrat, qytezat e qytetet e Manisa, Balıkesir, Bursa e deri në Yalova.

BESATIME: z. Martinaj të pelegrinosh e gjithë këtë zonë, je lodhë shumë?
Mujo Martinaj: Në të kundërten. Aspak e lodhshme nuk qe për mua. Sepse unë kisha një ëndërr dhe e realizova. Pash e takova shqiptarë nga e gjitha fshatrat, qytezat, qytetet dhe zonat e Shqipërisë së katër Vilajeteve Shqiptare. Që të gjithë ishin një, edhe pse ishin të lidhur me zonen apo krahinen që nga kanë ardhur këtu, ata ishin shqiptarë, dhe nuk lejonin tjetërsim apo diskriminimin mes vehte si shqiptarë.

BESATIME: Çfar do më thënë “nuk lejonin tjetërsimin dhe diskriminimin si shqiptarë”?
Mujo Martinaj: İshin të organizuar në OJQ (Organizata Jo-Qeveritare), dhe shumica e tyre shoqatave mbante emrin e zonës që ata kishin ardhur. Shembuj të tillë;
Shoqata Çamëria,
Shoqata Kosova,
Shoqata Manastiri,
Shoqata Prizreni etj…etj…,
të gjithë së bashku punonin, të gjithë një ëndërr kishin dhe e shprehshin pas asnjë hezitim ne jemi dhe duam;
“NJË SHQIPËRI TË VETME NATYRALE,
NJË SHQIPËRI E KATËR VILAJEVETE NËN NJË UMBRELLË”.

BESATIME: Ju vizituat vetem këto shoqata ?
Mujo Martinaj: Jo vetem këto jo. Plus këtyre isha në “Shoqata e Kulturës Shqiptare, Yalova” kur presidenti i shoqates, Bertan Arin’i fliste për aktivitet e saj dhe shqitarët e asaj zone me një shqipe të kulluar, kujtojshe sek y ka lind e rritë në Korçën e Shqipërisë së vogël.

BESATIME: Ka edhe Shoqata të Kulturës Shqiptare tjera, tu dha rasti me i vizitua ?
Mujo Martinaj: Po, dhe në Bursa isha tek “Shoqata e Kulturës Shqiptare, Bursa”. Kur më flitshin me një shqipe të pastër presidenti i Shoqatës Muhamed Sherifi dhe anëtari i kryesisë Refik Beri, unë ju thashë që ju e flisni shqipen time të Kosovës edhe më mirë se unë, ata buzëqeshnin dhe nga zemra ju dilshin fjalët: Ne shqiptarët veç një gjuhë kemi, veç një komb jemi e veç një atdhe kemi.
Shqiptarët kishin organizata të mëdha, botime, kulturë dhe vënde që këto vlera jua kalojshin brez pas brezi shqiptarëve por edhe kujdo ishte i interesuar për të ditur diçka për shqiptarët. Po ashtu nga këto shoqata kishim në Manisa, İzmir dhe mbarë rrethinat e tyre.

BESATIME: Ça të bëri më shumë përshtypje tek shqiptarët e Turqisë?
Mujo Martinaj: Çdo gjë. Identitetin kombëtar e kishin shumë të fortë. Kulturen dhe asnjë zakon se kishin harruar. Mikpritja, besa e miku për shqiptarët e Turqisë ishte siç thotë Kanuni i Lek Dukagjinit. Kishin plan e programe për kulturen, për zhvillimin dhe rimëkëmbjen e kombit shqiptarë. İshin të vetëdijshem nga kanë ardhur, shkaqët i dijshin shumë mirë dhe historinë e mbajshin të freskët dhe jua përcjellnin brezave të ri. Këto ditë këtu i quaj ditë peligrinazhi për mua. Kurrë sdo i harroj në jetën time.

BESATIME: Mujo Martinaj falëminderit për këtë intervistë, po ashtu dhe një falënderim të veçantë keni nga organizata Diaspora Shqiptare e Turqisë Besa ku ju falënderon për interesin ndaj bashkëkombasve tanë, dhe uron bashkëpunim sa më të gjërë mes shqiptarëve të Turqisë dhe të Suedisë.
Mujo Martinaj: Unë ju falenderoj për intervisten dhe për respktenin e bujarinë tuaj Sokol. Përmes BesaTime’s gjej rastin të falënderoj çdo përson, shoqatë e organizatë që pata privilegjin, nderin dhe kënaqësinë të njihem e të jem mysafir i tyre. Po ashtu gjej rastin të të falënderoj edhe mbarë popullin e Turqisë për respektin që kishin ndaj shqiptarëve të mi.

9/8/2017, Borås, SWEDEN
Sokol BRAHAJ

MARTINAJ, ËNDRRA IME ISHTE “TË VIZITOJ EDHE TË GJITHË SHQIPTARËT E TURQISË”